Η υπογονιμότητα είναι ένα σημαντικό ιατρικό πρόβλημα που επηρεάζει πολλά ζευγάρια σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 8-10% των ζευγαριών αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας. Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από διάστημα ενός τουλάχιστον χρόνου ή 6 μηνών, για γυναίκες άνω των 35 ετών, χωρίς κανένα μέτρο αντισύλληψης.
Οι αιτίες της υπογονιμότητας, με την οποία αρκετά ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα, είναι πολλές και μπορεί να αφορούν στη γυναίκα (γυναικείος παράγοντας υπογονιμότητας) , στον άνδρα ( ανδρικός παράγοντας υπογονιμότητας) είτε να μην εντοπίζονται σε κανέναν από τους δύο συντρόφους, οπότε η υπογονιμότητα ονομάζεται ανεξήγητη .
Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσουμε τα αίτια της υπογονιμότητας και πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν τους άντρες και τις γυναίκες:
- Παράγοντες που αφορούν τις γυναίκες (40%): Πρόβλημα στην ωοθηκική λειτουργία, σαλπιγγικός παράγοντας, ενδομητρίωση, ανατομική δυσμορφία της μήτρας, ινομυώματα.
- Παράγοντες που αφορούν τους άντρες (40%): Κιρσοκήλη, ασθένειες όπως ο διαβήτης, η κυστική ίνωση, τραύμα, μόλυνση, ή θεραπεία με χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, ανθυγιεινές συνήθειες, όπως η βαριά χρήση αλκοόλ, το κάπνισμα, η χρήση στεροειδών αναβολικών, η χρήση ναρκωτικών ουσιών.
- Άλλοι παράγοντες-Ανεξήγητη υπογονιμότητα (20%), Ηλικία, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως τοξίνες, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης σε φυτοφάρμακα και μόλυβδο, γενετικοί παράγοντες.
Ποια η σημασία της διατροφής στη βελτίωση της γονιμότητας
Η επιθυμία να αποκτηθεί ένα παιδί είναι βασικός στόχος για πολλά ζευγάρια. Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα, ενώ πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει η διατροφή στην αναπαραγωγική υγεία. Η ισορροπημένη διατροφή και οι υγιείς επιλογές ζωής σε άνδρες και γυναίκες, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τις πιθανότητες επιτυχούς σύλληψης.
Η διατροφή επηρεάζει τη γονιμότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπίας των ορμονών, της λειτουργίας των αναπαραγωγικών οργάνων και της συνολικής αναπαραγωγικής υγείας. Η επαρκής πρόσληψη απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος.
Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως, πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και τροφές πλούσιες σε καλά λιπαρά, παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή ορμονών και τη διατήρηση της αναπαραγωγικής υγείας.
Για τις γυναίκες που επιθυμούν να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους, η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους είναι ζωτικής σημασίας.
Το πολύ χαμηλό ή αυξημένο βάρος, μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των ορμονών και να επηρεάσει την ωορρηξία. Μία ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει ποικιλία θρεπτικών ουσιών όπως φολικό οξύ, σίδηρο, βιταμίνη D και ωμέγα-3 λιπαρά, μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του κύκλου της περιόδου και στη βελτίωση της γενικής αναπαραγωγικής υγείας.
Επιπλέον, η μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών, ραφιναρισμένων σακχάρων, κορεσμένων και τρανς λιπαρών, μπορεί να επηρεάσει θετικά τη γονιμότητα μειώνοντας φλεγμονές και οξειδωτικό στρες.
Οι διατροφικές επιλογές των ανδρών επηρεάζουν επίσης την ανδρική γονιμότητα.
Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί και σπόροι, συμβάλλουν στην προστασία των σπερματοζωαρίων από την οξειδωτική βλάβη και βελτιώνουν την ποιότητά τους. Η επαρκής λήψη ψευδαργύρου, σεληνίου, βιταμίνης C, βιταμίνης E και φολικού οξέος, έχει συσχετιστεί με βελτίωση της γονιμότητας στους άνδρες.
Βλαβερές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, μπορούν να αποδειχθούν αρνητικές για την ανδρική γονιμότητα, σε αντίθεση με τη σωματική δραστηριότητα που μπορεί να τη βελτιώσει
Ποια η σημασία της διατροφής
Η επιθυμία να αποκτηθεί ένα παιδί είναι βασικός στόχος για πολλά ζευγάρια. Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα, ενώ πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει η διατροφή στην αναπαραγωγική υγεία. Η ισορροπημένη διατροφή και οι υγιείς επιλογές ζωής σε άνδρες και γυναίκες, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τις πιθανότητες επιτυχούς σύλληψης.
Η διατροφή επηρεάζει τη γονιμότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπίας των ορμονών, της λειτουργίας των αναπαραγωγικών οργάνων και της συνολικής αναπαραγωγικής υγείας. Η επαρκής πρόσληψη απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος.
Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως, πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και τροφές πλούσιες σε καλά λιπαρά, παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή ορμονών και τη διατήρηση της αναπαραγωγικής υγείας.
Γυναικεία Γονιμότητα και Διατροφή
Για τις γυναίκες που επιθυμούν να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους, η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους είναι ζωτικής σημασίας.
Το πολύ χαμηλό ή αυξημένο βάρος, μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των ορμονών και να επηρεάσει την ωορρηξία. Μία ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει ποικιλία θρεπτικών ουσιών όπως φολικό οξύ, σίδηρο, βιταμίνη D και ωμέγα-3 λιπαρά, μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του κύκλου της περιόδου και στη βελτίωση της γενικής αναπαραγωγικής υγείας.
Επιπλέον, η μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών, ραφιναρισμένων σακχάρων, κορεσμένων και τρανς λιπαρών, μπορεί να επηρεάσει θετικά τη γονιμότητα μειώνοντας φλεγμονές και οξειδωτικό στρες.
Ανδρική Γονιμότητα και Διατροφή
Οι διατροφικές επιλογές των ανδρών επηρεάζουν επίσης την ανδρική γονιμότητα.
Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί και σπόροι, συμβάλλουν στην προστασία των σπερματοζωαρίων από την οξειδωτική βλάβη και βελτιώνουν την ποιότητά τους. Η επαρκής λήψη ψευδαργύρου, σεληνίου, βιταμίνης C, βιταμίνης E και φολικού οξέος, έχει συσχετιστεί με βελτίωση της γονιμότητας στους άνδρες.
Βλαβερές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, μπορούν να αποδειχθούν αρνητικές για την ανδρική γονιμότητα, σε αντίθεση με τη σωματική δραστηριότητα που μπορεί να τη βελτιώσει
Ρόλος του διαιτολόγου
Η συνεργασία με έναν διαιτολόγο μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό σύμμαχο στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, παρέχοντας εξειδικευμένη διατροφική υποστήριξη, καθοδήγηση και βοήθεια σε πολλούς τομείς που επηρεάζουν την αναπαραγωγική υγεία. Πιο συγκεκριμένα:
Εκτίμηση και εξατομίκευση: Ο διαιτολόγος μπορεί να αξιολογήσει την υγεία και τον τρόπο ζωής του ατόμου και να προσαρμόσει το πρόγραμμα διατροφής σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες και προτιμήσεις.
Διόρθωση διατροφικών ελλείψεων: ένας πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος είναι σημαντικός για την πρόληψη ή αντιμετώπιση τυχόν διατροφικών ελλείψεων και ο διαιτολόγος μπορεί να παράσχει τις κατάλληλες συμβουλές και τον εξειδικευμένο οδηγό για μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, που θα υποστηρίξει την γονιμότητα και την υγιή εγκυμοσύνη.
Συμπληρώματα: με γνώμονα τη διατροφική αξιολόγηση, το ιατρικό ιστορικό, τις αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις και τον τρόπο ζωής του ατόμου, εφόσον χρειαστεί, ο διαιτολόγος μπορεί να προτείνει συμπληρώματα που βοηθούν στην υποστήριξη της γονιμότητας, όπως βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά.
Υγιεινή διατροφή: Ο διαιτολόγος παρέχει εξειδικευμένες οδηγίες για υγιεινή διατροφή με τις κατάλληλες θρεπτικές ουσίες που ενισχύουν την αναπαραγωγική υγεία.
Βελτίωση της ποιότητας των ωαρίων: Σημαντικός παράγοντας για την βελτίωση της ποιότητας των ωαρίων είναι μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε αντιοξειδωτικά, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και επεξεργασμένες τροφές. Γι’ αυτό και ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου μπορεί να υποστηρίξει την υγεία των ωαρίων και να αυξήσει την πιθανότητα σύλληψης.
Βελτίωση ποιότητας σπερματοζωαρίων: Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας των σπερματοζωαρίων και μπορεί να επηρεάσει την ανδρική γονιμότητα. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τον τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και την υγεία ενός άνδρα, μπορεί να σχεδιαστεί ένα διατροφικό πρόγραμμα με επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά που θα υποστηρίξει την ανδρική γονιμότητα.
Έλεγχος βάρους: Ο διαιτολόγος μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, καθώς η παχυσαρκία και το χαμηλό βάρος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα.
Αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας: Σχεδιασμός ειδικής διατροφής στην περίπτωση ύπαρξης ιατρικών προβλημάτων που επηρεάζουν τη γονιμότητα, όπως Διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ, ινσουλινοαντίσταση, ενδομητρίωση και αδενομύωση, Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ), παθήσεις του θυρεοειδούς, με σκοπό της καλύτερη διαχείριση των νοσημάτων και της συμπτωματολόγιας αυτών.
Σε κάθε περίπτωση, η συμβουλή ενός εξειδικευμένου διαιτολόγου είναι πολύτιμη και μπορεί να βοηθήσει το ζευγάρι, με διατροφική καθοδήγηση, να αντιμετωπίσει τα θέματα γονιμότητας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μπορεί να διερευνήσει τις ανάγκες του κάθε ατόμου, να προσαρμόσει τη διατροφή και να παρέχει συμβουλές που βελτιώνουν τη γονιμότητα και την αναπαραγωγική υγεία.
Τι περιλαμβάνει το ραντεβού με τη διαιτολόγο
Είτε αντιμετωπίζετε δυσκολίες στη σύλληψη ή τη γονιμότητα, όπως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενδομητρίωση, διαταραχές ωορρηξίας, είτε απλά επιθυμείτε να βελτιώσετε τη γονιμότητα σας και την ποιότητα των ωαρίων αν είστε γυναίκα ή σπερματοζωαρίων αν είστε άντρας αντίστοιχα, οι υπηρεσίες διατροφής του διαιτολογικού μας γραφείου στόχο έχουν τη κατάρτιση ενός υγιεινού και ισορροπημένου διατροφικού πλάνου και την σωστή διατροφική εκπαίδευση, με σκοπό την ενίσχυση της αναπαραγωγικής υγείας και την επίτευξη υγιούς εγκυμοσύνης.
Κάθε άτομο είναι μοναδικό και έχει διαφορετικές διατροφικές ανάγκες. Για αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητη η εξατομικευμένη διατροφική προσέγγιση και η αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τη γονιμότητα.
1. Αρχική Διατροφική Αξιολόγηση
- Η πρώτη συνεδρία περιλαμβάνει μια πλήρη διατροφική και ιατρική αξιολόγηση 90 λεπτών ή 120 λεπτών αν πρόκειται για ζευγάρι, με σκοπό την αξιολόγηση της κατάστασης γονιμότητας, με βάση το ιατρικό ιστορικό και των εξετάσεων που ενδεχομένως έχουν προηγηθεί, τη διατροφική κατάσταση του ατόμου και τις διατροφικές του ανάγκες.
- Ακολουθούν ανθρωπομετρήσεις, ανάλυση σύστασης σώματος και έλεγχος τυχόν διατροφικών ελλείψεων ή προβλημάτων που ενδέχεται να επηρεάζουν τη γονιμότητα.
- Με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώνονται, καταρτίζεται ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο που στοχεύει στη βελτίωση της γονιμότητας και την υποστήριξη της αναπαραγωγικής υγείας.
- Γίνεται επεξήγηση του διατροφικού πλάνου και συζητώνται οι αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής του ατόμου.
- Τέλος ορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και προγραμματίζεται το επόμενο ραντεβού, ώστε να αξιολογηθεί η πρόοδος και να προσαρμοστεί το διατροφικό πλάνο αναλόγως.
2. Επόμενο διαιτολογικό ραντεβού
Κάθε επόμενο διαιτολογικό ραντεβού εστιάζει στην κατάρτιση εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου και στην υποστήριξη του ατόμου με σκοπό την επίτευξη των στόχων για βελτίωση της γονιμότητας. Πιο συγκεκριμένα γίνεται:
- Αξιολόγηση προόδου με συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής του ατόμου από το προηγούμενο ραντεβού.
- Αναθεώρηση και αξιολόγηση του διατροφικού πλάνου που ακολουθήθηκε και προσαρμογή ανάλογα με τις ανάγκες και την πρόοδο.
- Ανάθεση νέων στόχων για το επόμενο διάστημα.
- Συζήτηση για πιθανές προκλήσεις / δυσκολίες που τυχόν αντιμετωπίζει το άτομο και συμβουλές για τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών.
- Ανταλλαγή απόψεων και ερωτήσεις σχετικά με οτιδήποτε νεότερο σχετικά με τη διατροφή και τη γονιμότητα.
