Ο ρόλος της Μεσογειακής Διατροφής στην αντιμετώπιση των Ιδιοπαθών Φλεγμονοδών Νοσημάτων του Εντέρου (ΙΦΝΕ)

Η διατροφική αξία του καφέ και η θέση του στη διατροφή μας
5 Φεβρουαρίου, 2023
Κατάλληλη διατροφή κατά τη διάρκεια αγωγής με κορτιζόνη
6 Φεβρουαρίου, 2023

Ο ρόλος της Μεσογειακής Διατροφής στην αντιμετώπιση των Ιδιοπαθών Φλεγμονοδών Νοσημάτων του Εντέρου (ΙΦΝΕ)


Τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (ΙΦΝΕ) με κύρια την Ελκώδη Kολίτιδα και τη νόσο Crohn, χαρακτηρίζονται από χρόνια υποτροπιάζουσα – διαλείπουσα φλεγμονή του γαστρεντερικού σωλήνα. Οι ασθενείς βιώνουν περιόδους έξαρσης και ύφεσης, ενώ οι συνέπειες της χρόνιας φλεγμονής στην υγεία του ασθενούς, επηρεάουν την ποιότητα ζωής του.

Η εντερική μικροχλωρίδα αποτελεί το μεγαλύτερο σύνολο συμβιωτικών μικροοργανισμών στο ανθρώπινο σώμα και είναι μοναδική για τον καθένα. Η διατροφή αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου και μία μη ισορροπημένη διατροφή, υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά και επεξεργασμένες τροφές, παρουσία υπερβολικού βάρους ή παχυσαρκίας, μπορεί να συμβάλλει στην εγκατάσταση μιας δυσβιωτικής σχέσης στο έντερο, με πολλαπλές επιπτώσεις στον ξενιστή. Η τοπική φλεγμονή οδηγεί σε διαταραχή της ακεραιότητας του εντερικού βλεννογόνου που με τη σειρά του οδηγεί στη διαφυγή προιόντων βακτηριακής προέλευσης από τον εντερικό αυλό στην κυκλοφορία, προάγοντας τη φλεγμονή του ήπατος και τη συσσώρευση λίπους σε αυτό. Αποδεδειγμένα μάλιστα, οι ασθενείς με ΙΦΝΕ παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής λιπώδους διήθησης. Συνολικά λοιπόν τα παραπάνω υποδηλώνουν ότι η συστημική διαταραχή που περιλαμβάνει το λιπώδη ιστό, το ήπαρ και τη μικροχλωρίδα του εντέρου, μπορεί να αποτελέσει παράγοντα ενός αυτοσυντηρούμενου προφλεγμονώδους μηχανισμού που λειτουργεί στα ΙΦΝΕ.

Η εντερική μικροχλωρίδα και η σχέση των διαφόρων συμβιωτικών βακτηρίων επηρεάζονται και εξαρτώνται από την παρουσία θρεπτικών συστατικών. Η σύσταση της μικροχλωρίδας, ποιοτική και ποσοτική, μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων ατόμων, αλλά ακόμη και στο ίδιο το άτομο μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με το είδος της διατροφής, τον τρόπο ζωής, τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, την ηλικία και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μεταβολές στη σύσταση της μικροχλωρίδας θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη νοσημάτων όπως τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, το μεταβολικό σύνδρομο, το Σύνρομο Ευερέθιστου Εντέρου, την παχυσαρκία, το διαβήτη. Η διατροφή δυτικού τύπου φαίνεται να συνεισφέρει αρνητικά στην εμφάνιση των παραπάνω νοσημάτων, σε αντίθεση με τη μεσογειακή διατροφή που συνεισφέρει θετικά.

Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, οσπρίων και μη κορεσμένων λιπαρών, από μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προιόντων και ψαριών και από μειωμένη κατανάλωση κόκκινου επεξεργασμένου κρέατος, αλκοολούχων ποτών και κορεσμένων λιπαρών. Η αναλογικά υψηλή περιεκτικότητα της διατροφής αυτής σε τροφές με ω3 λιπαρά, φυτικές ίνες και μονοακόρεστα, επιδρά ευεργετικά στον οργανισμό, ένάντι της ανάπτυξης χρόνιων παθήσεων, χάρη στις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες των τροφών που τη συνιστούν. Το μικροβίωμα μπορεί να συμβάλλει θετικά στη ρύθμιση θεμελιωδών λειτουργιών όπως ο μεταβολισμός των λιπιδίων και των υδατανθράκων, ο μεταβολισμός των χολικών οξέων, η πέψη και η σύνθεση βιταμινών, συνεργιστικά με ισορροπημένες διατροφικές επιλογές όπως η τήρηση μιας διατροφής μεσογειακού τύπου, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους, η μειωμένη κατανάλωση αλκοολούχων, συμβάλλοντας στην ευεξία και στην προαγωγή υγείας του ατόμου. Σε πρόσφατες μελέτες αξιολογήθηκε η επίδραση της μεσογειακής διατροφής στην κλινική πορεία των ασθενών με ΙΦΝΕ και παρατηρήθηκε βελτίωση του εντερικού μικροβιώματος, όπως αυτή αποτυπώθηκε με θετική αλλαγή στους δείκτες φλεγμονής, μείωση του οξειδωτικού στρες, βελτιωμένες βιοχημικές εξετάσεις και συνολική μείωση της πιθανότητας εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου και ηπατικής στεάτωσης. Είναι αξιοσημείωτο λοιπόν, ότι ασθενείς με ΙΦΝΕ που ακολουθούν μία σταθερή φαρμακευτική αγωγή, αποφεύγοντας επεξεργασμένες τροφές οι οποίες περιέχουν συντηρητικά και χημικά πρόσθετα, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα μία ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή, με τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων, για να διασφαλιστεί με αυτόν τον τρόπο ο επαρκής εφοδιασμός του οργανισμού σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λιπαρά, παρατηρούν βελτίωση στην ποιότητα ζωής, καλύτερο έλεγχο της νόσου και των πιθανών επιπλοκών και καλύτερη ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή.

Συμπερασματικά, τα διαθέσιμα ευρήματα μελετών αναδεικνύουν τη σημασία υιοθέτησης της μεσογειακής διατροφής στη θεραπεία των ΙΦΝΕ και στην ποιότητα ζωής των ασθενών και ως εκ τούτου θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου για κάθε ασθενή, ανάλογα με την κατάσταση υγείας και τις διατροφικές του συνήθειες.

Μαστορή Χριστίνα

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, ΜΡΗ